Wat is koliek?
Koliek is een aandoening die helaas veel voorkomt bij paarden. Het is een verzamelnaam voor verschillende soorten buikpijn. Koliek kan verschillende oorzaken hebben. Het is een gevolg van darmproblemen en komt vaker voor in het voor- en najaar. Koliekverschijnselen kunnen ook het gevolg zijn van andere problemen welke niet darm gerelateerd zijn, zoals; last van spieren, de blaas of andere blessures. Wij richten ons op de koliek welke darm gerelateerd is, hiervoor is het belangrijk om te weten welke soorten koliek er zijn;
Zandkoliek
Zandkoliek wordt veroorzaakt doordat het paard te grote hoeveelheden zand binnenkrijgt. Het zand hoopt zich op in de darmen van het paard. Paarden kunnen bijvoorbeeld te veel zand eten wanneer ze op een schrale wei staan. De behandeling van zandkoliek bestaat uit het laxeren van het paard door de dierenarts en in ernstige gevallen kan een operatie noodzakelijk zijn.
De mest van je paard kun je zelf controleren op zand. Dit doe je door de mest van je paard op te lossen in water. Gebruik hiervoor een doorzichtig voorwerp, zoals een doorzichtige bak of een doorzichtige plastic handschoen. Het eventuele zand in de mest zakt naar beneden en zie je op de bodem van de bak of in de vingers van de handschoen verschijnen. Doe dit meerdere dagen achter elkaar. Bij het aantreffen van zand in de mest van je paard kun je een product op basis van psyllium gaan voeren.
Gaskoliek
In de eerste plaats is er gaskoliek. Bij gaskoliek ontstaat er een ophoping van gas in de darmen van het paard. Er zijn twee oorzaken waardoor een gasophoping in de darmen kan ontstaan. Ten eerste doordat er een te grote hoeveelheid gas in de dikke darm wordt geproduceerd. De suikers in de dunne darm verteren niet compleet en stromen door naar de dikke darm. Dit zorgt dit voor teveel gas in de dikke darm, omdat daar de suikers dan worden afgebroken door bacteriën waarbij gasvorming plaatsvindt. Het paard kan teveel suikers binnen krijgen door het eten van voorjaarsgras of najaarsgras of het paard krijgt teveel krachtvoer binnen. Ten tweede kan er een gehele of gedeeltelijke blokkade in de darm aanwezig zijn. Deze blokkade kan ontstaan doordat de darm is gedraaid en er een verstopping zit.
Gaskoliek kan meestal behandeld worden door het paard darm verslappers toe te dienen. Daarnaast kan het paard pijnstillers worden gegeven. Een punctie in de dikke darm om het gas eruit te laten is een optie bij zeer ernstige gevallen. Bij een liggingsverandering van de darm zal het paard geopereerd moet worden.
Krampkoliek
Bij krampkoliek ontstaan er krampachtige samentrekkingen van de darmen. Deze verkrampingen kunnen veroorzaakt worden door verandering van het voedsel van het paard, de stalling van het paard en de training van het paard. Ook wanneer het paard iets verkeerds heeft gegeten kan er krampkoliek ontstaan. Tevens is een worminfectie (Strongulys Vulgaris) een veel voorkomende oorzaak van krampkoliek.
Krampkoliek kan behandeld worden door het toedienen van een geneesmiddel die de darmen verslappen. Daarnaast kan het paard ook pijnstillers krijgen. Beweging kan ook helpen, tien minuten per uur stappen is hier genoeg. Bij een worminfectie dient het paard ontwormt te worden.
Verstoppingskoliek
Paarden met verstoppingskoliek hebben een ophoping van voedsel in de wijde gedeelten van de darm. Deze ophoping komt dan vast te zitten in de smallere gedeelten van de darm. Dit kan ontstaan door het eten van te grote hoeveelheden grof hooi of kuil, stro of vlas. Tevens kan uitdroging van het paard leiden tot verstoppingskoliek. Gebitsproblemen kunnen ook de oorzaak zijn van verstoppingskoliek. Ook bij verstoppingskoliek zal de dierenarts het paard laxeermiddelen geven.
Ook kan er een (gedeeltelijke) verstopping bij het paard ontstaan doordat er een verdraaiing plaatsvindt van de darm. Deze koliek is vaak alleen operatief te behandelen.
Symptomen van koliek
De symptomen van koliek bij paarden zijn buikpijn, rusteloosheid, zweten, niet willen eten, liggen en rollen. Het is belangrijk om snel te handelen bij de eerste symptomen en een dierenarts te raadplegen. Lees hieronder nog meer veel voorkomende verschijnselen van koliek;
-Veel gapen
-Naar buik kijken
-Schrapen met voorbenen
-Sloom
-Afwijkende houding
-Slaan of bijten naar buik
-Toename van buikomvang
-Af en toe kleine beetjes urine
-Achteruit lopen
-Bovenlip optrekken
-Apathisch zijn
Wat zijn de oorzaken van koliek?
Koliek kan verschillende oorzaken hebben, zoals verstoppingen, gasophoping, een draaiing van de darmen, parasieten of een infectie. Het is belangrijk om snel te handelen bij de eerste symptomen en een dierenarts te raadplegen om de oorzaak van de koliek te achterhalen.
Koliek voorkomen
Er zijn verschillende manieren om koliek bij paarden te voorkomen. Zorg voor een goede voeding, voldoende beweging en een schoon en veilig leefgebied. Geef je paard regelmatig toegang tot vers water. Voorkom abrupte veranderingen in het dieet of de omgeving van het paard. Houd de gezondheid van je paard in de gaten en raadpleeg een dierenarts als je veranderingen in het gedrag of de gezondheid van je paard opmerkt.
Behandeling voor koliek
De behandeling van koliek bij paarden hangt af van de oorzaak en de ernst van de aandoening. Het onderzoek zal beginnen met een uitwendig onderzoek, daarna volgt er een rectaal onderzoek om de buik van binnen te boordelen. Indien nodig kan de dierenarts een sonde inbrengen of een endoscopie maken van de maag. Om het onderzoek aan te vullen kan de dierenarts ook een bloedonderzoek laten uitvoeren of het afnemen van een buikpunctie. In de meeste gevallen schrijft de dierenarts medicatie voor om de pijn te verlichten en de darmen te ontspannen. In andere gevallen kan een operatie nodig zijn om de oorzaak van de koliek te behandelen.
Er zijn geen specifieke supplementen die koliek bij paarden kunnen voorkomen. Het is belangrijk om te zorgen voor een goede voeding, voldoende beweging en een schoon en veilig leefgebied om de kans op koliek te verminderen. Paarden kunnen slecht tegen plotselinge veranderingen van voer, beweging of van de omgeving.