Kribbebijten en luchtzuigen
Een paard dat kribbebijt pakt met zijn mond een stuk hout (boxwand), metaal (voerbak) of ander hard voorwerp vast en zuigt lucht naar binnen. Ze maken hierbij vaak een kenmerkend geluid. Er bestaan ook paarden die niet een object vastpakken om lucht naar binnen te zuigen, dit wordt luchtzuigen genoemd.
Zowel kribbebijten als luchtzuigen lijken in relatie te staan met frustratie bij het paard, vooral frustratie op het gebied van voer of het juist niet aanwezig zijn daarvan. Paarden zijn van nature gewend om minstens 17 uur per dag te eten. In veel gevallen krijgen paarden maar drie keer per dag een portie eten. Dit kan zorgen voor veel stress bij het paard, wat weer kan leiden tot kribbebijten en luchtzuigen.
Paarden die kribbebijten hebben vaak afgesleten tanden omdat het gebit beschadigd raakt door het bijten. Daarnaast hebben deze paarden meer kans op het ontwikkelen van maagzweren als gevolg van weinig ruwvoer, veel krachtvoer en stress.
Weven en boxlopen
Een paard dat weeft, staat op één plek in zijn box en verplaats zijn gewicht van de ene naar de andere kant. In sommige gevallen verplaatsen ze hierbij ook hun voorbenen. Paarden die boxlopen, blijven steeds rondjes lopen in hun box en hebben vaak de voorkeur om steeds dezelfde kant op te draaien. Dit boxlopen moet niet verward worden met paarden die door het ervaren van paniek in een hoog tempo rondjes in hun box lopen. Paarden die in paniek zijn, kun je herkennen aan het hinniken, mesten en zweten. Dit duidt op een stressreactie van het paard, bijvoorbeeld wanneer hij wordt gescheiden van stalgenoten. Dit is ander gedrag dan boxlopen, dat meestal vrij kalm en monotoon is zonder dat er een aanleiding is voor acute stress.
Weven en boxlopen wordt meestal gerelateerd aan het niet voldoende kunnen bewegen van het paard, wat frustratie oplevert. Het natuurlijke gedrag van een paard bestaat uit het lopen van enkele kilometers per dag. Wanneer een paard hierin wordt beperkt, bijvoorbeeld doordat hij de hele dag op stal staat, kan dat leiden tot dit soort stalondeugden.
Boxlopen kan leiden tot slijtage van de hoeven, abnormale spierontwikkeling en gewrichtsproblemen.
Dopamine
Stalondeugden zorgen voor de productie van dopamine in de hersenen van het paard. Dopamine is een neurotransmitter dat het paard een gevoel van beloning geeft wanneer dit vrijkomt, het paard zal zich beter gaan voelen. Dit goed voelen is echter van korte duur, daarom wordt de stalondeugd steeds herhaald, waardoor het een soort verslaving kan worden. Uiteindelijk is de directe aanleiding voor de stalondeugd vaak niet meer aanwezig maar het paard blijft het gedrag uitvoeren, om dat fijne gevoel te blijven ervaren.
Hoe stop je een stalondeugd?
Naast de fysieke problemen die kunnen voortkomen uit stalondeugden is een paard met een stalondeugd minder waard en bovendien zijn er veel paardeneigenaren die het hinderlijk vinden. Het is niet gemakkelijk om een paard met een stalondeugd te weerhouden van dit gedrag. Schreeuwen dat je paard moet ophouden, helpt in ieder geval niet.
Een stalondeugd is een uiting van een aantasting in het welzijn van het paard. Hiervoor heeft hij een mechanisme ontwikkeld om daar mee om te gaan; de stalondeugd. Het doel zou dan niet moeten zijn om te voorkomen dat de stalondeugd wordt uitgevoerd, maar om te voorkomen dat er de noodzaak is om dit te moeten doen. De leefomstandigheden van het paard zullen dus veranderd of aangepast moeten worden. Zorg voor weidegang, beweging en voldoende ruwvoer. Laat in het geval van luchtzuigen je paard onderzoeken op maagzweren. Leer je paard kennen en weet wat hem stress geeft. Soms is het al voldoende om hem in een andere box te zetten. Probeer verschillende leefomstandigheden en kijk waar je paard zich het prettigst bij voelt. Er bestaan hulpmiddelen om te voorkomen dat een paard luchtzuigt en kribbebijt. Een luchtzuigband voorkomt dat een paard lucht naar binnen kan zuigen. Dit is naar onze overtuiging echter geen blijvende oplossing.
Voorkomen van stalondeugden
Enkele tips die het ontstaan van stalondeugden kunnen voorkomen:
– zorg voor voldoende weidegang voor je paard
– zorg dat je paard altijd ruwvoer tot zijn beschikking heeft
– laat je paard contact hebben met soortgenoten
Nemen paarden een stalondeugd van elkaar over? Er zijn mensen die zeggen dat paarden stalondeugden van elkaar overnemen. Anderen spreken dit juist weer tegen en kennen verhalen van paarden die al jaren naast een paard staan met een stalondeugd en zelf dit gedrag niet vertonen.
Wanneer veel paarden in dezelfde stal een stalondeugd vertonen, is het sowieso verstandig om je stalmanagement na te lopen.