Gastblog Jacqueline Stap: Osteopathie

Nog even een weetje. Osteopathie is de laatste jaren erg gevraagd, maar bestaat al wat jaartjes. De grondlegger is Andrew Still (Kirksville, Missouri, USA). Al in 1890 heeft hij osteopathie ontwikkeld. Hij was de eerste chirurg/arts die het lichaam als een geheel (lichaam, geest en voeding) zag en preventief werkte en was daarmee zijn tijd ver vooruit. Zijn collega’s probeerden de patiënten te helpen door arsenicum, opium, whisky of wonderolie voor te schrijven. In die tijd was het trouwens erg makkelijk om arts te worden, dus we kunnen blij zijn dat het er tegenwoordig anders aan toe gaat. Andrew Still ontdekte dat het lichaam een ingewikkeld apparaat is dat het vermogen heeft om zichzelf te genezen. Daarnaast leerde hij hoe hij het lichaam kon stimuleren om zichzelf te genezen. Tegenwoordig weten we meer van de werking van het lichaam af. Men is veel meer preventief bezig. Wie weet er nou niet, dat wat je eet belangrijk is en hoeveel je eet/drinkt. En als je gaat sporten, ga je eerst warm lopen en rekken en strekken. In de paardensport is dat niet anders. 

Spanning in het lichaam

Als osteopaat zie ik het lichaam dus als een geheel. Dat wil zeggen het lichaam, geest, de omgeving en de voeding hebben invloed op elkaar. Als ik naar het lichaam kijk, zie ik één grote bewegingsketen bestaande uit verschillende bewegingsketens. Er zit een bepaalde spanning in het lichaam dat constant bezig is om zijn balans te vinden. Dus als een been gaat bewegen, zal er ergens spanning afnemen en een gewricht meebewegen zodat er ruimte is om het been naar voren te kunnen bewegen, maar ergens anders moet de spanning omhoog gaan om bijv. te kunnen blijven staan. 

De skwish is een mooi voorbeeld om te laten zien hoe dat werkt. Door de spanning van het elastiek (spieren) is het mogelijk dat de houten staafjes (botten) in de lucht zijn/zweven. Het is een antizwaartekrachtssysteem.

Onderstaande foto toont de skwish in ruststand, let op het paarse bolletje.

Op de tweede foto heb ik twee staafjes met een groen lintje naar elkaar toe getrokken. Daarmee simuleer ik bijvoorbeeld het aanspannen van een spier. Wat vooral opvalt is dat daardoor ook het paarse bolletje van positie is veranderd. Dat heeft weer invloed op de elastiekjes vanaf dat bolletje en zo planten de veranderingen zich voort door het hele lichaam. Misschien zie je nog meer veranderingen?

Op de derde foto trek ik nog twee staafjes naar elkaar toe met een wit touwtje. Dan zie je dat het verloop nog wel hetzelfde is vanaf dat punt, maar er komt weer meer ruimte tussen de elastiekjes. Er is een nieuwe balans gevonden.

Hieruit volgt dat wanneer er een blessure is. Er een nieuwe balans ontstaat. Dit ontstaat doordat de spierspanning rondom het trauma toeneemt (hoogst waarschijnlijk is er ook zwelling) en ergens anders in het lichaam zal moeten afnemen. Het paard zal daardoor een iets ander loop-, beweegpatroon gaan ontwikkelen. Wanneer de blessure normaal kan herstellen, zal de spierspanning zich weer herstellen naar normaal. En komt de balans terug. Maar wanneer het bijvoorbeeld niet de tijd krijgt om te herstellen, komt de eerste balans niet meer terug. Dit maakt ieder mens/dier uniek, want iedereen maakt zijn eigen blessures door. Bij een paard komt er nog iets extra’s bij. Er zit iemand op zijn rug, wat een negatief effect kan hebben op het herstel. De ruiter heeft ook zijn balans en doorgemaakte blessures. Door de twee balansen te combineren zullen het paard en/of ruiter zich aan elkaar aan moeten passen om het resultaat (bijvoorbeeld recht vooruit stappen) voor elkaar te kunnen krijgen.

Fascia

Eerder heb ik aangegeven dat de elastiekjes de spieren zijn, maar eigenlijk zijn het de fascia. Een fascie is een 3-dimensionale bindweefselstructuur die zich overal in het lichaam bevindt en verbindingen vormt. Het zit om zenuwen, bloedvaten, spieren, organen en botten heen en zorgt ervoor dat de structuren makkelijk kunnen bewegen/glijden in het lichaam t.o.v. elkaar. De fascia vormen in het lichaam lijnen (fascie lijn). Een fascie lijn kan bijvoorbeeld lopen van de linker achter hoef naar de schedel. Dus als er in die lijn spanning ontstaat heeft dat gevolgen voor het verloop van die lijn. Hoe strakker/stijver die lijn wordt hoe minder soepel het paard kan bewegen in een of meerdere richtingen (omdat het ook invloed heeft op de andere lijnen).

Om eens te proberen of te voelen wat verandering in spanning voor effect heeft op je bewegingsmogelijkheid kun je het volgende doen. Ga staan en maak een holle rug door je bekken naar voren te kantelen (je buik komt meer naar voren). Probeer nu je knieën om en om te heffen zo hoog als je kunt, maar houdt je rug hol. En dan nog eens een paar keer hetzelfde, maar nu maak je je rug bol door het bekken naar achteren te kantelen. Als het goed is komen de knieën minder verder omhoog en het kost je meer moeite wanneer je rug hol is dan wanneer het bol is. Dus als je paard een holle rug heeft, dan krijgt hij zijn achterbenen niet goed onder zijn lichaam. De afzet van zijn benen wordt minder optimaal en minder krachtig.

Hiërarchie

Daarnaast werkt de osteopathie met hiërarchie. Vroeger dacht ik dat wanneer ik verhoogde spierspanning voelde, dat dit er was om het gewricht te beschermen. Dat doet het ook, maar waarschijnlijk is die spierspanning er meer om de structuren om het gewricht heen te beschermen, zoals bloedvaten, lymfevaten en zenuwen. Deze structuren zijn niet zo rekbaar als spieren en niet zo sterk als botten en zijn dus gevoeliger om kapot te gaan. Daarnaast zijn deze structuren veel belangrijker voor het lichaam om te overleven, en liggen hoger in hiërarchie, dan een gewricht (misschien niet helemaal waar bij een paard, want als het paard een gebroken been heeft dat niet geopereerd kan worden, wordt het paard geëuthanaseerd).

Tot slot

Stel dat je een paard rijdt dat niet goed inbuigt. Hoogstwaarschijnlijk ga je hem dan losrijden. Maar als dit vaker voorkomt moet je eens nadenken of er misschien iets aan de hand is in het lichaam van je paard. 

 
Er is zoveel te vertellen over osteopathie en hoe dat werkt. Ik heb mij daarom maar op een heel klein onderdeel gericht. Wanneer je enthousiast bent geworden en denkt: dit is iets voor mijn paard. Of wanneer je vragen hebt, neem dan gerust contact met mij op.