Oorzaak
Spat is een benaming voor artrose in het spronggewricht. Bij artrose is de aanmaak van bot en kraakbeen verstoord, waardoor het tussenliggende gewricht niet meer zo soepel kan bewegen. Het spronggewricht van het paard bestaat uit vier verschillende gewrichtjes die de botten van het achterbeen met elkaar verbinden. Bij spat zijn de onderste 2 gewrichtjes betrokken. Door ouderdom, overbelasting of blessures kunnen deze gewrichtjes gaan slijten en ontstaat artrose. Het paard krijgt dan pijn bij het bewegen en wordt minder flexibel.
Diagnose
De ontwikkeling van spat gaat geleidelijk. In het beginstadium loopt het paard af en toe stijf en valt de spat niet zo op. Door de voortgang van de aandoening zal het paard geleidelijk of acuut kreupel gaan lopen. Vaak is er ook een zachte zwelling (vochtophoping) en bij duidelijke spat ook een harde zwelling (botwoekering) te voelen bij het spronggewricht. Tijdens de training kun je merken dat het paard na de opwarming beter gaat lopen, want opgewarmde gewrichten bewegen soepeler.
Merk je dat je paard niet goed loopt, dan is het raadzaam om kreupelheidsonderzoek te laten verrichten. Kreupelheidsonderzoek bestaat uit verschillende fasen waarbij het paard zowel op een zachte als een harde bodem moet bewegen. Met buigproeven wordt de beweeglijkheid van de verschillende delen van het been gecontroleerd. Door het nemen van röntgenfoto’s en eventueel uitverdoven van het gewricht kan bevestigd worden of het paard daadwerkelijk spat heeft.
Behandeling
De gewrichtsslijtage bij spat is helaas niet te genezen. Wel zijn er verschillende behandelmogelijkheden die kunnen zorgen voor afname van pijn en verbetering van beweging:
Ontstekingsremmers worden ingezet voor pijnvermindering of verbetering van de gewrichtswerking. Tussen de mogelijk toe te dienen middelen zit veel verschil in werking en frequentie van toedienen.
Er bestaan verschillende mogelijkheden voor het opereren van het been. Ze hebben als doel dat het paard weer vrijer en zonder pijn kan bewegen.
•Aanvullende therapieën
Er zijn meerdere mogelijkheden om de algemene behandeling van spat aan te vullen. Met shockwave- en fysiotherapie kan een paard geholpen worden om beter te functioneren. Orthopedisch hoefbeslag is een optie waarbij de beenstand wordt veranderd om het spronggewricht te ontlasten. Mogelijk kan een voedingssupplement ook ondersteuning bieden. Overleg bij het gebruik van deze middelen altijd met je dierenarts.
Tot slot
Als paardeneigenaar kun je een grote rol spelen in het voorkomen van gewrichtsslijtage en spat bij je paard. Controleer bij jonge paarden de beenstand, voeding en beweging regelmatig. Bij paarden in training kan door het juiste trainingsniveau, correcte belasting en een goede bodem het blessurerisico op spat verminderd worden.