Hoe werkt de maag van een paard?
De maag van een paard is relatief klein, zo’n 8-15 liter. De maag van een paard werkt ook anders dan bij veel andere dieren. Bij roofdieren bijvoorbeeld dient de maag als opslag voor voedsel. Zij eten in 1x een grote prooi eten. Bij hen is de maag ook onderdeel van het verteringsproces. Bij paarden is de maag alleen een soort doorgeefluik tussen de slokdarm en de dunne darm. In de natuur eet een paard de hele dag door en is er dus constant activiteit in de maag. Tegenwoordig krijgen veel paarden krijgen een paar keer per dag grotere hoeveelheden voer en tussentijds niets. Hierdoor kan de natuurlijke functie van de maag van slag raken.
Een groot percentage (sport) paarden heeft last van de maag en zelfs zweren en ontstekingen in de maag. Dit is zeer pijnlijk en kan nare gevolgen hebben.
De wand van de maag is bekleed met slijmvlies en is verdeeld in 2 delen. Het bovenste deel van de maag is heel klierarm , heeft een dun laagje cellen en daardoor dus weinig bescherming. Het onderste deel is juist heel klierrijk en heeft veel bescherming. Als de maagzuurhuishouding uit balans raakt kunnen maagzweren ontstaan. Bij een maagzweer is er een beschadiging/wond ontstaan op de maagwand. Vaak is dit in het bovenste deel van de maag omdat deze het minst beschermd is.
Hoe ontstaat een maagzweer?
Het voedingspatroon van veel paarden is tegenwoordig totaal anders dan waar ze oorspronkelijk op ingesteld zijn, namelijk de hele dag door eten. Dit is een van de belangrijkste oorzaken van een verstoring van de maagzuurhuishouding. De natuurlijke functie van de maag raakt van slag, het maagslijmvlies neemt af en het maagzuur gaat de maagwand irriteren met zweren en wondjes als gevolg. Bij een mens komt het maagzuur pas op gang als we eten, een paardenmaag produceert 24 uur per dag maagzuur. Wanneer er veel zetmeel en suikers in het rantsoen zitten, kan dit ook effect hebben op de maag. Door het zetmeel en de suikers wordt er relatief veel melkzuur geproduceerd, dit melkzuur verlaagt de pH in de maag, waardoor maagzweren kunnen ontstaan.
Een paard kan in een hele korte tijd al een maagzweer ontwikkelen!
Daarnaast kan stress een zeer grote rol spelen bij het ontstaan van maagzweren. Bij stress wordt de bloedtoevoer naar de maag verlaagd, waardoor de maagwand minder gevoed wordt en dus gevoeliger wordt voor het maagzuur.
Gebrek aan sociaal contact, blessures, transport, wedstrijden, te lang op stal staan en ziektes kunnen allemaal een bron van stress zijn.
Maar vergeet pijn elders in het lichaam niet als een bron van stress!
Langdurig of hoge doseringen van bijvoorbeeld pijnstillers of ontstekingsremmers kunnen ook een maagzweer in de hand werken.
Wat zijn de symptomen van een maagzweer?
Een maagzweer in beeld brengen kan alleen via een endoscopie. Er wordt dan met een slang met een camera in de maag van het paard gekeken. Maar vaak is een probleem aan de maag al te herkennen aan de volgende, diverse symptomen:
- Verminderde prestaties
- Verminderde eetlust
- Vermagering
- Opgetrokken flanken
- Knarsetanden
- Luchtzuigen
- Veel gapen
- Boos/geïrriteerd zijn bij het aanraken van de buik
Dit zijn de meest voorkomende symptomen bij een maagzweer.
Wat is de behandeling voor een maagzweer?
Om maagzweren te behandelen kunnen soms maagzuurremmers noodzakelijk zijn. Let er echter wel op dat dit alleen een korte periode ingezet wordt, op langere termijn kan dit voor meer problemen zorgen. Maagzuurremmers verlagen de productie van maagzuur. Het probleem wordt hiermee tijdelijk weggehaald, maar het is geen langere termijn oplossing.
Phytonics heeft een supplement in het assortiment dat de functie van de maag weer hersteld. Het is namelijk belangrijk dat de normale zuurtegraad van de maag behouden blijft en de maagwand wordt beschermd. Je kunt dit preventief inzetten, maar ook tijdens de behandeling van maagzweren.
Voorkomen is beter dan genezen!
Kijk kritisch naar het management en de leefomgeving van je paard of pony.
Zoals al eerder naar voren kwam speelt voeding een hele belangrijke rol in het ontstaan, en dus voorkomen, van maagzweren.
Ruwvoer is misschien nog wel de allerbelangrijkste. Door te kauwen maakt een paard speeksel aan, dit speeksel werkt als buffer tegen het maagzuur. Zorg dus voor een goede kwaliteit ruwvoer. Hoe langer een paard kan kauwen hoe beter, dit kun je stimuleren door bijvoorbeeld het ruwvoer in een een hooinet of slowfeeder aan te bieden. Niet alleen thuis is dit van groot belang, maar juist ook als het paard mee op transport moet naar bijvoorbeeld wedstrijd. Sommige paarden eten lastiger als ze van huis weg zijn, houd hier dan rekening mee. Neem bijvoorbeeld luzerne mee, geef kleine beetjes (suikerarme) slobber of laat je paard wat aan de hand grazen als dat mogelijk is. Kijk eens goed naar de samenstelling van het krachtvoer (laag in zetmeel en suikers) en geef liever meerdere keren per dag kleine beetjes dan in 1x heel veel. Stimuleer het kauwen tijdens het krachtvoer door het bijvoorbeeld te mengen met wat luzerne.
Zoals gezegd is stress ook een belangrijke factor, probeer langdurige stress dus ook zoveel mogelijk te voorkomen. Heeft je paard sociaal contact? Veel mogelijkheid tot vrije beweging? Is de plek waar je paard staat wel geschikt? Sommige paarden vinden drukte heel gezellig en kwijnen weg op een stil plekje, waar anderen juist van die rust houden en niet tegen drukte kunnen.
En natuurlijk heel belangrijk, sluit andere lichamelijke ongemakken uit.
De vijf-elemententheorie
Tot slot bekijken we de maagzweren nog vanuit de Chinese geneeskunde.
Hierin wordt veel gewerkt met de vijf-elemententheorie, die zijn ook oorsprong vindt in de traditionele Chinese geneeswijze. Hoewel er ook mengtypes bestaan, kan elk levend wezen getypeerd worden. De 5 types zijn: Hout, Aarde, Vuur, Water en Metaal.
De vijf elementen wordt o.a. gebruikt om de fysieke zwakheden vast te stellen, maar ook om karakters te omschrijven.
Het voorjaar hoort bij het element Hout. Het Houtpaard zie je veel terug in de spring-, en eventingsport. Ze zijn grenzeloos, moedig en gaan voor je door het vuur. Ze zijn hard voor zichzelf en hebben een hoge pijngrens. Vaak zijn het schrokkers en kunnen voernijd hebben. Op stal zijn ze juist rustig en stabiel.
Houtpaarden zijn temperamentvol en dynamisch, energiek máár kunnen ook agressief en stressgevoelig zijn.
De zwakke organen zijn de lever en de gal. Een slechte leverenergie heeft invloed op agressie, woede, frustratie en stress, Hier komt het spreekwoord “iets op je lever hebben” ook vandaan. Stress is een hele belangrijke factor in het ontstaan bij maagzweren, dus neem dit ook zeker mee in het behandelplan als je een paard hebt met maagproblemen!