Dierenkliniek Wolvega geeft antwoord: Hoe ontstaat luchtzuigen en is het te verhelpen?

Luchtzuigen schijnt eigenlijk een vorm van speenstress te zijn. Men denkt vaak dat luchtzuigen het gevolg is van het feit dat het paard niet genoeg buiten komt e.d. Natuurlijk spelen dit soort factoren ook mee. Wanneer een paard de hele dag buiten loopt en je hem ineens dag en nacht binnen zet, kan het zijn dat een paard luchtzuigen ontwikkeld. Dit kan ook het geval zijn wanneer een paard niet wordt voorzien in zijn ruwvoerbehoefte, dus dat hij te weinig ruwvoer krijgt. Er zijn ook onderzoeken gedaan naar paarden die luchtzuigen, kribbebijten of ander stereotiep gedrag vertonen. Deze onderzoeken laten zien dat dit gedrag vaak al bij het afspenen begint. Ze worden bijvoorbeeld te vroeg afgespeend of onvoldoende begeleid bij het afspenen. 

 
Maar ook de verslavingsgevoeligheid van het paard speelt een rol. Verslavingsgevoeligheid heeft te maken met de hoeveelheid dopaminereceptoren in het centraal zenuwstelsel. Dit zie je ook bij mensen. Er bestaan mensen die heel makkelijk verslaafd raken aan bijvoorbeeld alcohol, drugs, snoep enz. Daarnaast heb je ook mensen die bij wijze van spreken best wel een keer drugs kunnen gebruiken, maar daar niet in blijven hangen. Dit is bij paarden ook het geval. Door het gedrag van luchtzuigen te uiten, komen er bepaalde stoffen vrij, waardoor die receptoren weer worden gepleased. 

 
Dit zie je ook bij mensen die verslaafd zijn aan alcohol of roken. Wanneer er iets vervelends gebeurt, bijvoorbeeld een scheiding of het verliezen van een baan, gaan ze meer roken of drinken. Speenstress is een vervelende gebeurtenis, de dieren worden gescheiden van de moeder en ieder veulen ontwikkeld daarbij stress. Dit is logisch, want het veulen wordt weggehaald bij iets dat altijd normaal was. Dit kan een trigger zijn voor het ontwikkelen van luchtzuigen. 

Wat is de functie van een luchtzuigband?  

Een luchtzuigband doet niks aan de stress die het paard ervaart. Het onderdrukt alleen de verschijnselen van de stress. Een paard ervaart op zijn manier op bepaalde momenten stress, hij probeert te kalmeren door te gaan luchtzuigen. Met een luchtzuigband kan hij niet luchtzuigen om dopamine en endorfine aan te maken, waardoor je je kunt afvragen of dit misschien wel meer stress veroorzaakt.
Luchtzuigen is eigenlijk niet te verhelpen. In periodes van stress zal het paard meer gaan luchtzuigen. Om ervoor te zorgen dat een paard geen of zo min mogelijk stress ervaart, is het belangrijk dat een paard kan bewegen en dan vooral vrije beweging krijgt. Ook veel ruwvoer is noodzakelijk voor een paard, omdat een paard gewend is de hele dag te grazen. Daarnaast is het kunnen vertonen van groepsgedrag erg belangrijk voor een paard. 

Hoe kun je luchtzuigen voorkomen?   

Om te voorkomen dat je paard stress ervaart, kun je de 5 vrijheden als uitgangspunt nemen. De eerste is dat het paard vrij is van honger, dorst en onjuiste voeding. De tweede vrijheid van het paard bestaat uit het vrij zijn van thermische en fysieke beperkingen. De derde vrijheid houdt in dat het paard vrij moet zijn van pijn, verwonding en ziekte. Nummer vier zegt dat het paard vrij moet zijn om natuurlijke gedragingen en gedragspatronen te kunnen vertonen en bij de laatste vrijheid moet het paard vrij zijn van angst en (chronische) stress. 

 
Ook een optimaal stalklimaat is van groot belang voor het tegengaan van stress bij een paard. Iets wat mensen niet altijd beseffen, is dat tocht in de stal één van de grootste stressfactoren voor een paard is.

Paarden die luchtzuigen, hebben niet significant meer koliek dan paarden die niet luchtzuigen. Er is misschien een minimale kans dat ze iets vaker gaskoliek hebben, maar deze kans is eigenlijk verwaarloosbaar. 

 
De opvatting dat paarden luchtzuigen van elkaar overnemen is niet juist, dit is absoluut niet het geval.