Voor mij betekent rechtrichten: het herstellen van de balans op alle niveaus (fysiek, mentaal, emotioneel, spiritueel). Een rechtgericht paardenlichaam heeft een symmetrisch bewegingspatroon, is ontspannen, soepel en sterk. Een paard voelt zich hierdoor vol vertrouwen, is trots en bereidwillig.
Meestal begin ik met het rechtrichten op het fysieke en mentale niveau. Ik streef daarbij naar een optimaal bewegingspatroon waarbij het paard ontspannen en gemotiveerd is. Verstoringen in het bewegingspatroon leiden namelijk tot onbalans en onbalans leidt weer tot onregelmatigheid en uiteindelijk tot overbelasting.
Compensatie & Overcompensatie
Een rechtgericht paard heeft het gewicht over 4 benen gelijk verdeeld. Veel paarden dragen 3/5e van hun gewicht op de voorbenen waarbij vaak ook nog een groot verschil is tussen het linker en het rechtervoorbeen (dit kan wel 100 kg schelen!). Als het paard dan ook nog eens belast wordt met het ruitergewicht en de verwachtingen die de ruiter van het paard heeft, kan je je voorstellen dat dit veel belasting geeft op het paardenlichaam. Bijvoorbeeld op het been dat zoveel meer gewicht moet dragen.
Een paard gaat in zijn lichaam compenseren om de ruiter toch te kunnen dragen en te kunnen voldoen aan zijn verwachtingen. Dit is een overlevingsstrategie die in ieder paard zit, bij de een in grotere mate dan bij de ander. Als hij opgeeft, toegeeft aan de pijn of gaat staken, wordt hij namelijk opgegeten. Neem een paard dat staakt of gedragsproblemen heeft dus altijd serieus, het is een teken van ongemak! Door compensatie raken delen in het lichaam overbelast. Vaak begint dat in de wervelkolom en ontstaan er blokkades. Blijf je je paard ondanks de ontstane blokkades belasten zonder je training aan te passen, zal het paard uiteindelijk overcompenseren en kreupel worden.
Het rechtrichten van een paard dat behandeld en inmiddels ‘blokkadevrij’ is, is evengoed zo belangrijk. Het paard heeft zich door blokkades een bepaald bewegingspatroon aangeleerd. Haal je deze blokkades weg, en het paard blijft op dezelfde manier bewegen, zullen de blokkades kortgezegd weer terugkomen. Je zou het rechtrichten dus als herprogrammeren kunnen zien. Het oude, aangeleerde programma eruit, en een nieuw, beter werkend programma erin.
Hoe begin je met het herstellen van de balans?
Het volledig rechtrichten van je paard is een jarenlang proces. Je blijft er altijd mee bezig. Hoe lang zou het duren voordat jij met links net zo netjes kan schrijven als met rechts, of andersom? En kan je vervolgens je handschrift nog mooier maken?
Laten we beginnen op het fysieke niveau van het rechtrichten. Je kunt hierbij kijken naar de drie belangrijkste dimensies in de scheefheid van het paard:
1.Verticale scheefheid: het paard draagt meer gewicht op links of rechts waardoor het paard scheef is t.o.v. de grond. Denk aan een motorrijder die schuin door de bocht gaan om snelheid te maken. Een paard doet dit ook, hij maakt snelheid door schuin door de bocht te gaan maar voor bijv. dressuur is dit niet functioneel en belast hij hierbij voornamelijk zijn schouder en voorbeen, wat gaat leiden tot compensatie en uiteindelijk overcompensatie.
2.Horizontale scheefheid: de balans tussen de voor- en achterhand. Het paard draagt van nature meer gewicht op zijn voorhand.
3.Laterale scheefheid: het paard buigt makkelijker naar links of naar rechts. Als het paard bijvoorbeeld makkelijker naar rechts buigt, zijn de spieren aan de rechterkant vaak kort en sterk, en aan de linkerkant lang en soepel(er).
Er zijn nog meer dimensies in scheefheid zoals links of rechtsbeningheid en diagonale scheefheid, maar bovenstaande drie vind ik het belangrijkst. Als je deze scheefheden aanpakt zullen de andere dimensies volgen. Alles is namelijk met elkaar verbonden!
Er zijn vele technieken en oefeningen om de scheefheden letterlijk te lijf te gaan. Observeer je paard en begin bij de dimensie die het meest uit balans is. Doe dit altijd onder begeleiding van een professional wanneer je hier nog geen ervaring mee hebt. Op de website van HorseConnectvind je trainers en instructeurs die hier gespecialiseerd in zijn.
Rechtrichten op mentaal niveau
Om je paard een nieuw bewegingspatroon aan te leren moet je zorgen dat je goed met hem kan communiceren. Jij moet hem namelijk gaan uitleggen hoe hij zijn lichaam moet gebruiken en hij moet snappen wat je bedoelt. Daarbij is het ook handig als hij met je mee wilt doen en dus gemotiveerd genoeg is om zijn lichaam krachtiger en soepeler te maken.
Paarden die veel pijn hebben gehad door hun blokkades zullen vaak nog reageren vanuit hun pijnpatroon, ook al zijn de blokkades weg. Mijn advies is om in zo’n geval eerst te werken aan het vertrouwen in jou als trainer en aan het vertrouwen in zijn eigen lijf. Deze mentale ontspanning heeft ook een goede invloed op het fysieke niveau. Zolang het paard mentaal nog niet ontspannen is en dus stress ervaart, zal het niet kunnen leren. Ook op dit gebied is het handig om een professional in te schakelen. Vaak is het namelijk zo dat wij d.m.v. onze lichaamstaal onbewust de communicatie en daarmee het wederzijdse vertrouwen met het paard verstoren.
Begin vanaf de grond
Ik ben een groot voorstander van handwerk en grondwerk zodra je begint met rechtrichten. Met grondwerk kun je werken aan het vertrouwen en commmunicatie, en met handwerk kan je het paard rechtrichten zonder dat je hem belast met jouw lichaamsgewicht en eigen scheefheid. Werken vanaf de grond geeft een prachtige gelegenheid om te beginnen met het herprogrammeren!
Ga jij ook aan de slag?
Geïnspireerd? Observeer je paard en ga aan de slag met de verschillende dimensies in scheefheid en rechtrichten. Zoek hierbij goede begeleiding. De aangesloten trainers bij HorseConnect kunnen jou daar in ieder geval bij helpen!
Auteur: Maartje Mulder
Ben je op zoek naar een geschikte professional bij jou in de buurt? Dan ben je bij HorseConnect aan het juiste adres. HorseConnect is hét platform dat paardeneigenaren en –professionals met elkaar verbindt. Aangesloten professionals delen onderling hun kennis en werken intensief samen om zo hoge kwaliteit zorg te bieden. Het platform ondersteunt daarnaast eigenaren bij de keus voor de juiste zorg en geeft advies en informatie rondom het welzijn van het paard. HorseConnect bestaat uit een breed en landelijk newerk van professionals dat zich kenmerkt door verbinding, kwaliteit en onafhankelijkheid. Kijk voor meer informatie op: www.horseconnect.nl